Era cyfrowa wystartowała ponad 50 lat temu – w  roku 1969 na Uniwersytecie Stanforda – kiedy to z jednego z gabinetów naukowych została wysłana pierwsza wiadomość e-mail.

Nastał czas rozwoju nowych technologii, mobilnych urządzeń cyfrowych, sztucznej inteligencji –  rzeczywistość, która dziś nikogo nie dziwi i w której przyszło Nam żyć. Mamy w niej do czynienia z dwoma kontrastowymi zjawiskami społecznymi: ludźmi wykluczonymi cyfrowo i uzależnionymi od technologii.

Aktualne badania wskazują, że 84,5 % Polaków między 16. a 64. rokiem życia korzysta z Internetu (to blisko 32 mln rodaków), a 68,5 % ma aktywne konta na portalach społecznościowych, przeważnie zainstalowanych na urządzeniach mobilnych. W ciągu roku liczba polskich internautów zwiększyła się o 1,3 mln osób (4,4%).

Rodacy przeciętnie spędzają w Internecie sześć godzin i trzy kwadranse dziennie, w tym: pełne dwie godziny poświęcają na social media, ponad godzinę na lekturę wiadomości internetowych, słuchają też muzyki.

Nowa rzeczywistość cyfrowa niesie za sobą nową jakość rynku pracy, polityki, gospodarki czy edukacji, rodzą się też lawinowo problemy związane z niewłaściwym wykorzystaniem zasobów sieci (cyberprzemoc, seksting, patotreści, pornografia w Internecie).

Do zjawisk negatywnych zalicza się szybki wzrost liczby osób wykazujących objawy uzależnienia od nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych.

Brak oficjalnej nazwy tego zjawiska, a w literaturze przedmiotu funkcjonują takie określenia: jak fonoholizm, siecioholizm (netoholism), sieciozależność (netaddiction), cyberzależność (cyberaddiction), internetoholizm, internetozależność, infoholizm, infozależność oraz uzależnienie od komputera – computer addiction.

Naszym zdaniem dobrze sprawdza się też uzależnienie cyfrowe.

Dlaczego w ogóle dajemy złapać się w pułapkę?

1. Bo ludzki mózg lubi zdobywać nowe informacje o tym co wokół – to pozostałość po czasach pierwotnych, kiedy większa wiedza zwiększała szanse na przeżycie.
2. Człowiek uwielbia być pod wpływem dopaminy, a to ona wydziela się podczas korzystania z nowych technologii.
3. Nasz mózg chce zachować zapasy energii na czarną godzinę. Kiedy robimy coś nawykowo, automatycznie, bezrefleksyjnie, zużycie energii jest niewielkie. Dobrze mu więc z silnymi nawykami.

Jak rozpoznać symptomy uzależnienia ?

1. Nie potrafimy oprzeć się impulsom popychającym do określonego zachowania (np. grania w grę).
2. Odczuwamy narastające napięcie przed rozpoczęciem danego zachowania.
3. Pojawia się przyjemność i ulga podczas wykonywania danego zachowania.
4. Tracimy kontrolę w czasie korzystania z cyfrowych technologii.

Ponadto :

– bezskutecznie próbujemy kontrolować, ograniczać czy zaprzestać dane zachowanie,

– wzrasta tolerancja i potrzeba zwiększania intensywności lub częstotliwości zachowania (coraz więcej czasu, by osiągnąć ten sam efekt),

– odczuwamy niepokój lub zdenerwowanie w sytuacji uniemożliwiającej podjęcie zachowania.

Skuteczna walka z uzależnieniem polega na:

–  Kontroli czasu związanego z korzystaniem z nowych technologii: stwórz własne zasady i przestrzegaj ich; możesz wykorzystać aplikacje kontrolujące i raportujące to, co robisz w Internecie.

–  Zbudowaniu alternatywy dla świata cyfrowego: pamiętaj, że pasja, hobby, zainteresowanie poza siecią  to przeciwwaga dla Twojej obecności tam.

–  Pielęgnowaniu bezpośrednich relacji z osobami najbliższymi: dobre relacje z innymi to najlepsza prewencja jakichkolwiek e-uzależnień.

W razie potrzeby szukaj wsparcia u specjalistów od uzależnień behawioralnych.