13 listopada i 15 października to dwie daty związane z niepełnosprawnością wzroku. Miesiąc temu obchodzone było Święto Białej Laski, a dziś przypada Międzynarodowy Dzień Niewidomych obchodzony już od 1943 roku.

Święto upamiętnia rocznicę urodzin założyciela pierwszej szkoły dla niewidomych w Paryżu (Valentina Haüya), a jego celem jest zwrócenie uwagi społeczeństwa na problemy osób z dysfunkcją wzroku.

Szacuje się, że na całym świecie żyje około 37 milionów osób niewidomych i słabowidzących. Osoba z dysfunkcją wzroku – jak każdy z nas – może potrzebować pod jakimś względem pomocy w określonych sytuacjach. Należy jednak pamiętać, że pomoc to nie wyręczanie. Aby widzącym i niewidomym było ze sobą dobrze, muszą wzajemnie poznać swoje potrzeby i możliwości, a także znać praktyczne zasady właściwie pojętej współpracy.

Punktem wyjścia do wzajemnych stosunków jednego człowieka z drugim zawsze musi być uprzejmość, kultura i życzliwość.

1. Jeśli chcesz zaproponować osobie niewidomej lub słabowidzącej jakąś formę wsparcia, najpierw daj jej znać, że jesteś obok. Dotknij ją lekko w rękę i przedstaw się krótko (np. Jestem Adam, kolega z pracy.”) Następnie zapytaj czy i jak możesz pomóc.
2. Nie czuj się dotknięty i nie obrażaj się, gdy Twoja pomoc nie zostanie przyjęta. Osoba z dysfunkcją wzroku, jak każdy inny człowiek, może nie chcieć pomocy, bo potrafi sama poradzić sobie z problemem.
3. Prowadząc niewidomego, wystaw mu swoje ramię – złapie cię tuż nad łokciem i będziecie mogli bezpiecznie pójść dalej. Nie ciągnij ani nie pchaj kogoś, dla kogo chcesz być przewodnikiem.
4. Informuj prowadzonego o zbliżaniu się do przeszkód. Precyzuj swoje komunikaty: „Uwaga, schody w dół.” zamiast samego: „Uwaga, schody.” W innych sytuacjach opisuj niewidomemu, co się wokół niego dzieje – np. w Sali, gdzie odbywa się spotkanie, informuj go, kto wchodzi, jak jest ubrany, jaki jest wystrój pomieszczenia.
5. Wskazując drogę, również podawaj konkretne wskazówki niewymagające orientacji wzrokowej. Informacja: „Idź w tamtą stronę” jest nieprzydatna. Powiedz: „Gdy skręcisz w prawo i przejdziesz 50 metrów, będzie skrzyżowanie.”
6. Podczas wspólnego posiłku korzystaj z tarczy zegara, gdy chcesz pomóc niewidomemu w zlokalizowaniu potraw na talerzu. Napoje najczęściej stawiane są na godzinie drugiej.
7. Zawsze informuj osobę z dysfunkcją wzroku o tym, że się od niej oddalasz. (np. „Wychodzę i za chwilę wracam do ciebie.”)
8. Jeśli z osobą niewidomą jest pies przewodnik, nie przeszkadzaj mu! Pies pracuje, by bezpiecznie prowadzić swojego pana – musi być skoncentrowany.
9. Przy gotówkowym rozliczaniu się z osobą niewidomą, podawaj jej pieniądze bezpośrednio do ręki, określając ich wartość.
10. W towarzystwie wielu osób, zwracaj się do niewidomego imiennie lub wymieniając jego funkcję. Dzięki temu wie, że chodzi właśnie o niego.

Na koniec pamiętaj, że nie musisz czuć się winny, że ty widzisz, a ktoś nie. Bądź naturalny w komunikacji językowej – nie unikaj sformułowań: „Do zobaczenia”, „Czy widziałeś ten film?”. Mimo że brak wzroku to poważne utrudnienie życiowe, nigdy nie jest argumentem wyłączającym człowieka z czynnego i pełnego życia!