Menopauza to naturalny etap życia każdej kobiety – oznacza stopniowe wygasanie czynności jajników i spadek produkcji estrogenów i progesteronu. Płodność powoli maleje, owulacja zdarza się coraz rzadziej aż do całkowitego ustania miesiączkowania. Proces ten rozłożony jest na kilka-kilkanaście lat i przebiega indywidulanie u każdej z pań. Średni wiek ostatniego krwawienia u polskich kobiet to 50 lat.

Zmiany dokonujące się w organizmie mają bezpośrednie przełożenie na samopoczucie i zdrowie kobiety. Typowymi objawami okresu przekwitania – mającymi związek z gospodarką hormonalną – są:

– nieregularne cykle miesiączkowe,
– nasilone i wydłużone krwawienia,
– bolesność i zmiany w piersiach,
– suchość w pochwie utrudniająca zbliżenia,
– spadek libido,
– kłopoty ze snem i nocne poty,
– problemy z koncentracją i pamięcią, zawroty głowy i omdlenia,
– uderzenia gorąca.

Wszystkie one mają charakter przemijający.

W okresie przekwitania zdarzają się też choroby dużo poważniejsze, które są blisko skorelowane z powyższymi typowymi symptomami menopauzy.

Na co trzeba zwrócić szczególną uwagę?

1. Estrogeny i progesteron odpowiadają za gospodarkę wapniową i regenerację masy kostnej w organizmie kobiety, dlatego największą grupę ryzyka zachorowalności stanowią właśnie panie w wieku przekwitania. Charakterystyczne zmiany dotyczą: kręgów, dystalnego odcinka kości promieniowej, szyjki kości udowej. Choroba często pozostaje utajona aż do momentu pierwszego urazu. Osteoporozie można przeciwdziałać na etapie bardzo wczesnego stadium (osteopenii), dlatego tak ważnym badaniem dla kobiet w wieku okołomenopauzalnym jest densytometria (gęstość kości).

2. Choroby układu sercowo-naczyniowego.

Zanik czynności jajników zwiększa poziom cholesterolu całkowitego i LDL oraz spadek HDL, co jest czynnikiem ryzyka choroby niedokrwiennej serca. Nietypowe bóle pleców, jamy brzusznej, a nawet żuchwy, brak tchu i permanentne zmęczenie to kobiece objawy tego schorzenia. Potrafią nie współgrać z obrazem w tętnicach wieńcowych i wynikami EKG, wskutek czego długo nie jest wprowadzane odpowiednie leczenie.

Aby obniżyć ryzyko choroby niedokrwiennej serca, trzeba utrzymywać zdrowy styl życia (brak używek, aktywność fizyczna, prawidłowa waga, relaks) i pilnować badań profilaktycznych.

3. Dolegliwości intymne.

Obniżona produkcja estrogenów i progesteronu mocno przekłada się na zmiany w obrębie kobiecych narządów intymnych. Suchość i pieczenie w pochwie oraz swędzenie sromu  znacznie obniżają jakość życia seksualnego. Zanik śluzówki wyściełającej pochwę może powodować silne parcie na pęcherz, ból w czasie oddawania moczu oraz wysiłkowe nietrzymanie moczu. Częściej zdarzają się infekcje intymne.

Aby zminimalizować dolegliwości intymne, zaleca się zastępczą terapię hormonalną, suplementację witaminami i minerałami oraz stosowanie specjalnych środków do higieny intymnej. Regularne kontrole ginekologiczne wciąż pozostają stałym elementem profilaktyki zdrowia intymnego, nawet po całkowitym ustaniu miesiączkowania.

4. Choroby nowotworowe.

Będąc skupioną na innych dolegliwościach, w okresie przekwitania można przeoczyć zmiany nowotworowe.

Rak gruczołu piersiowego należy do najczęstszych odmian choroby nowotworowej u kobiet na całym świecie. Jest na szczęście wykrywalny i wyleczalny we wczesnej fazie, dlatego w okresie menopauzy i po niej wciąż aktualna pozostaje samokontrola piersi.

Inne częste nowotwory to: rak endometrium, rak jajnika, macicy i jelita grubego.

Każde plamienie po menopauzie powinno być alarmujące, podobnie jak wzdęcia, uczucie ucisku w jamie brzusznej, powiększenie obwodu brzucha, utrata apetytu, nagłe parcia na mocz.

5. U części pań w okresie menopauzy rozwija się również depresja. Związana jest z wahaniami stężeń estrogenów oraz postrzeganiem samej siebie. Nierzadko przekwitająca kobieta ma poczucie utraty swej atrakcyjności i nie akceptuje nowego etapu życia. Jak każde zaburzenie psychiczne wymaga konsultacji z lekarzem i wdrożenie odpowiedniej terapii.